Autor: Jacek Dul

Kategoria: Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie

Opublikowano: 14 grudzień 2015

Program osłonowy "wspieranie jednostek samorządu terytorialnego w tworzeniu systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie" - edycja 2012 r. pn."Wygrywamy razem– podejmowanie działań profilaktycznych w Gminie Stalowa Wola w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie" realizowany w okresie od 3 września do 31 grudnia 2012 roku.

W ramach projektu zrealizowano następujące działania:

1. Działania profilaktyczne skierowane do środowiska lokalnego
   Działaniami profilaktycznymi objęto różne kategorie osób uwikłanych w przemoc, tj. młodzież, rodziców, osoby doświadczające przemocy, potencjalnych sprawców przemocy i świadków przemocy. W ramach tego działania przeprowadzona została kampania informacyjna oparta o następujace narzędzia:
   • ulotki i plakaty skierowane do poszczególnych grup odbiorców - broszury oraz kalendarze rodzinne na 2013 rok, które przekazano uczestnikom Projektu oraz mieszkańcom miasta za pośrednictwem lokalnych instytucji,
   • spoty reklamowe w lokalnych telewizjach oraz radio,
   • artykuły w lokalnej prasie oraz informacje na stronach lokalnych portali internetowych,
   • konkurs dla młodzieży na projekt ulotki pn. "Kocha, lubi, szanuje? - czyli bezpieczna randka", zwycięska ulotka została wydrukowana i rozprowadzona w kilkutysięcznym nakładzie wśród młodzieży, zakupiono również 3 nagrody w postaci: smartfonu, cyfrowego aparatu fotograficznego oraz odtwarzacza MP4,
   • emisja dwóch filmów w kinie: dla młodzieży pt. "Szkoła uczuć" oraz rodziców pt. "W lepszym świecie", w których uczestniczyło łącznie około 450 osób.
   Przeprowadzona została również jedna edycja "Szkoły dla rodziców". Uczestnicy kursu otrzymali książkę pt. "Jak mówić żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły", która ma pełnić rolę odwołania i przypomnienia sobie informacji zdobytych podczas warsztatów. Ostatecznie wzięło w niej udział 12 rodziców.
   Zorganizowano także szkolenie dla nowych realizatorów "Szkoły dla rodziców". W szkoleniu udział wzięli: psycholodzy i pedagodzy szkolni, osoby pracujące z rodzinami w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej, terapeuci z Poradni Terapii Uzależnienia i Współuzależnienia od Alkoholu, terapeuci Stalowowolskiego Ośrodka Wsparcia i Interwencji Kryzysowej, wychowawcy świetlicy socjoterapeutycznej, osoba pracująca z rodzinami w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie. Razem przeszkolono 18 osób. Działania te miały na celu zwiększenie świadomości lokalnej społeczności na temat przemocy w rodzinie, co należy zrobić gdy już jest się w nią uwikłanym.
   Postawiono również na propagowanie skutecznych sposobów powstrzymania przemocy wobec dzieci, którymi są warsztaty w ramach "Szkoły dla rodziców". Szkolenie nowych realizatorów ma zapewnić łatwiejszy dostęp do tej formy edukacji rodziców.
   Edycję "Szkoły dla rodziców" oraz szkolenie nowych realizatorów sfinansowano ze środków własnych Gminy.
2. Grupa psychoedukacyjna z elementami oddziaływań terapeutycznych dla osób doświadczających przemocy
   Grupa miała zamknięty charakter i prowadzona była w wymiarze 3 godzin tygodniowo. W zajęciach uczestniczyło 6 kobiet. Celem uczestnictwa w zajęciach grupowych było zdobywanie wiedzy i rozwój konstruktywnych zachowań psychospołecznych mających wpływ na zwiększenie szansy niwelowania problemu przemocy. Na bazie osób uczestniczących w grupie psychoedukacyjnej powstała grupa wsparcia, która zacznie funkcjonować od marca 2013 roku.
3. Udzielanie specjalistycznych porad dla dzieci i młodzieży doświadczających przemocy, przebywających w placówce interwencyjnej oraz ich rodziców i opiekunów
   Porady realizowane były w formie indywidualnych spotkań na terenie Placówki Interwencyjnej dla Dzieci i Młodzieży w wymiarze 4 godzin tygodniowo. W spotkaniach uczestniczyli tylko podopieczni Placówki, gdyż rodzice nie byli zainteresowani tego typu pomocą. Przeprowadzono 32 konsultacje, w których wzięło udział 10 dzieci. Głównym celem prowadzonych konsultacji było odreagowanie w bezpieczny i konstruktywny sposób negatywnych emocji odczuwanych przez dzieci w stosunku do rodziców oraz przygotowanie ich na różne możliwości rozwiązania ich obecnej sytuacji.
   Grupa prowadzona była w wymiarze 3 godzin tygodniowo w Punkcie Konsultacyjnym SOWiIK – w pomieszczeniach tych dzięki dotacji udało się wymienić bardzo wysłużone wykładziny podłogowe na panele, co znacznie poprawiło warunki, w jakich grupa była prowadzona. Grupa psychoedukacyjna przeznaczona była dla osób, które mają różne trudności w radzeniu sobie ze swoimi emocjami, zwłaszcza trudnymi. Przed uczestnictwem w grupie osoby zainteresowane odbywały indywidualne konsultacje, podczas których osoby te były kwalifikowane i motywowane do udziału w zajęciach. W zajęciach grupy uczestniczyło 7 osób.
   Osoby prowadzące grupę uczestniczyły w superwizji.
4. Konsultacje dla młodzieży
   Konsultacje dla młodzieży prowadzone były w formie on-line – jest to metoda bardzo rozpowszechniona wśród młodzieży, dająca poczucie bezpieczeństwa i anonimowości co daje szansę do otwartości i szukania pomocy. Głównym celem prowadzonych konsultacji było objęcie pomocą psychologiczną młodych ludzi przeżywających różnego rodzaju kryzysy. Konsultacje prowadzone były w siedzibie SOWiIK w wymiarze 3 godzin tygodniowo w godzinach wieczornych. W sumie przeprowadzono 16 rozmów.
5. Superwizje dla grup roboczych oraz wykład dla Zespołu Interdyscyplinarnego
   Odbyły się 3 superwizje w siedzibie MOPS w wymiarze 8 godzin każda. Superwizje były wynikiem potrzeby wsparcia pracowników różnych instytucji, uczestniczących w pracach grup roboczych. W superwizjach wzięło udział łącznie 45 osób z: Sądu Rejonowego, Komendy Powiatowej Policji, Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, Stalowowolskiego Ośrodka Wsparcia i Interwencji Kryzysowej, Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, świetlicy socjoterapeutycznej, szkół.

W ramach projektu opracowano broszurę informacyjną pt. "Wygrywamy razem".

Autor: Jacek Dul

Kategoria: Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie

Opublikowano: 14 grudzień 2015

Program osłonowy "Wspieranie jednostek samorządu terytorialnego w tworzeniu systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie" - edycja 2011r. pn. "Zobacz Zatrzymaj Zmień – przeciwdziałanie przemocy w Gminie Stalowa Wola".
Podejmowanie działań mających na celu poprawę sytuacji rodzin zagrożonych zjawiskiem przemocy w rodzinie realizowany w okresie od 16 maja do 30 grudnia 2011 roku; W ramach projektu zrealizowano następujące działania:

1. Diagnoza zjawiska przemocy w Gminie Stalowa Wola
   Na wykonanie diagnozy ogłoszony został otwarty konkurs ofert zgodnie z przepisami ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Badania przeprowadzone zostały wśród mieszkańców naszego miasta oraz pracowników instytucji, którzy z racji wykonywanej pracy stykają się z problematyką przemocy. Efektem podjętego działania jest publikacja pn. "Diagnoza zjawiska przemocy domowej w gminie Stalowa Wola". Przeprowadzona diagnoza posłuży do adekwatnego planowania działań w zakresie problematyki przemocy.
2. Lokalna kampania społeczna
   Do przeprowadzenia kampanii społecznej w mieście użyto następujących narzędzi:
   
   • ulotki i plakaty z ogólnymi informacjami w jaki sposób radzić sobie, gdy doświadcza się przemocy lub jest się jej świadkiem,
   • artykuły w lokalnej prasie,
   • spot reklamowy kampanii emitowany w telewizjach lokalnych i radio,
   • debata telewizyjna członków Zespołu Interdyscyplinarnego,
   • seans filmu pt. "Pręgi" w kinie "Ballada" dla uczestników wykładów (rodzice, podopieczni MOPS oraz ich opiekunowie),
   drugi seans filmu "Pręgi" dla pracowników instytucji biorących udział w konferencji, sfinansowany został ze środków własnych Gminy.
   Działania te miały na celu uświadomienie skutków przemocy w rodzinie oraz jakie należy podjąć działania gdy już jest się w nią uwikłanym.
3. Cykl wykładów dla rodziców dzieci i młodzieży
   Wykłady pt. "Rodzina – jak nie powielać złych wzorców rodzinnych i środowiskowych, wzorcowe zachowania rodzicielskie i radzenie sobie z sytuacjami kryzysowymi" zostały przeprowadzone w 4 przedszkolach, 5 szkołach podstawowych, 3 gimnazjach, 3 szkołach ponadgimnazjalnych. Łącznie przeprowadzono 19 wykładów (w kilku placówkach wykłady przeprowadzono dla więcej niż jednej grupy z uwagi na dużą liczbę uczniów), a uczestniczyło w nich 3 512 osób. Większość wykładów zorganizowana została przed wywiadówkami dla rodziców.
4. Cykl wykładów dla podopiecznych MOPS i ich rodzin
   Wykłady przeprowadzone zostały w placówkach prowadzonych przez MOPS dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym oraz ich opiekunów i rodzin. Były to osoby starsze, ubogie, uzależnione i współuzależnione, niepełnosprawne, chore psychicznie, bezrobotne. Zrealizowano wykłady dla 5 grup, a uczestniczyły w nich 182 osoby.
5. Konferencja interdyscyplinarna
   Konferencja miała charakter interdyscyplinarny. Do uczestnictwa w niej zaproszone zostały osoby, które na co dzień z racji wykonywanej pracy zawodowej stykają się z problematyką przemocy w rodzinie, głównie: pracownicy socjalni, kuratorzy sądowi, pedagodzy szkolni, psychologowie, pracownicy służby zdrowia, terapeuci, policjanci i inni.
   Ostatecznie wzięło w niej udział 157 osób.
6. Kurs "Szkoła dla rodziców"
   Kurs podzielony został na dwie edycje: jesienną dla rodziców, którzy sami widzą, że doświadczają trudności wychowawczych oraz zimową, do której zaproszone zostały matki, które same doświadczały przemocy i zamknęły już związane z tym sprawy, a teraz problemem stało się wychowywanie dzieci.
   Uczestnicy kursu otrzymali książkę pt. "Jak mówić żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły", która ma pełnić rolę odwołania i przypomnienia sobie informacji zdobytych podczas warsztatów. W kursach wzięło udział 18 rodziców.
7. Zakup laptopa na potrzeby Zespołu Interdyscyplinarnego oraz grup roboczych, którego głównym celem jest zabezpieczenie danych osób, które są przez Zespół i grupy przetwarzane, w szczególności dane osobowe wrażliwe.
   W ramach działań projektowych wydrukowana została ulotka informacyjna pt. "Zobacz zatrzymaj zmień".

Autor: Jacek Dul

Kategoria: Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie

Opublikowano: 14 grudzień 2015

Polsce 89% przypadków występowania przemocy w rodzinie ma związek z alkoholem (badania CBOS na zlecenie PARPA z 2008 r.). Z badań prowadzonych w latach 80. w USA wynika, że 60% przypadków występowania przemocy w rodzinie ma związek z alkoholem. Nie znaleziono jednak prostego powiązania typu przyczyna - skutek pomiędzy używaniem alkoholu i przemocą w rodzinie.

Jak działa alkohol?
Alkohol redukuje zahamowania i wyzwala zachowania agresywne/przemocowe. Zmienia aktywność neuroprzekaźników (substancji chemicznych przenoszących sygnały pomiędzy komórkami nerwowymi), co może wiązać się z rozwojem zachowań agresywnych. Przewlekły alkoholizm prowadzi do dysfunkcji kory mózgowej, szczególnie piata skroniowego, którego funkcjonowanie odpowiada za kontrolę zachowań agresywnych. Doprowadza, często w powiązaniu z urazami, do uszkodzeń organicznych, które upośledzają zdolność kontrolowania się. Alkohol może torować drogę przemocy, ponieważ osłabia kontrolę zachowań i zaburza ocenę sytuacji. Zwiększa też gotowość do reagowania złością i gniewem oraz powoduje błędną interpretację zachowań innych osób, szczególnie najbliższych m.in. podejrzenia o zdradę czy przerzucanie winy za swoje zachowania na partnerkę/partnera - zarówno jeśli chodzi o picie, agresywne zachowania, jak i stosowanie przemocy ("gdybyś mnie nie zdenerwowała, nie musiałbym wyjść z domu i się napić", "gdybyś mnie nie zdenerwowała, nie uderzyłbym cię", "gdybyś wiedziała, jak wychowywać dzieci, nie musiałbym krzyczeć ani na ciebie, ani na dzieci" itp.).

Często takie osoby piją dla usprawiedliwienia swojego agresywnego postępowania bądź też dla dodania sobie odwagi, aby takiego zachowania użyć. U osób stosujących przemoc powiązaną z alkoholem tego typu tendencje do racjonalizacji (szukania "logicznych" powodów i usprawiedliwień dla swojego picia i stosowania przemocy) oraz projekcji (obwiniania innych z a swoje picie i zachowanie) występuje w silnym mechanizmie "podwójnego wiązania" - alkohol/przemoc. Nasilenie picia powoduje stopniowe pogorszenie relacji pomiędzy członkami rodziny, jak również inne kłopoty, np. z prawem, utratę pracy itp. Są to poważne źródła stresu, który sprzyja stosowaniu przemocy, szczególnie gdy osoby ją stosujące miały takie wzorce w rodzinie. Chcemy bardzo mocno podkreślić, że to nie usprawiedliwia stosowania przemocy.

Jak już pisaliśmy, przemoc jest obwarowana wieloma nakazami, zakazami, mitami i stereotypami, które dotyczą wszystkich: osób doznających przemocy, jej sprawców, świadków, członków rodziny, znajomych przyjaciół, sąsiadów, przedstawicieli służb i instytucji. Wiele przekonań i stereotypów usprawiedliwia picie mężczyzn, sugerując niejako ich większe prawa i "normalność" nawet agresywnych zachowań po alkoholu ("chłop musi się napić", "pije normalnie, jak każdy, z kolegami po pracy", "musi walnąć w stół, żeby zrobić porządek w domu").
Badania TNS OBOP w 2007 r. wykazały, że Polacy w większości nie zgadzają się ze szkodliwymi stereotypami dotyczącymi przemocy, ale niektóre z nich mają duże poparcie. Na przykład w społeczeństwie pokutuje przekonanie, że osoby doznające przemocy akceptują swoją sytuację (49%)! Odpowiedzialność za doświadczaną przemoc jest łatwo zrzucana na ofiarę: 24% osób uważa, że sprawca zaprzestanie przemocy, gdy nie będzie prowokowany! Znaczna część społeczności uważa, że normalne podczas kłótni w rodzinie są obrażanie i wyzwiska (24%), szarpanie i popychanie (18%), a powodem do niepokoju są dopiero siniaki i rany na ciele ofiary. 34% Polaków uważa, że wydzielanie pieniędzy i kontrolowanie wydatków współmałżonka to przejaw gospodarności. Z badań też wynikało, że stereotypy odrzucają najczęściej mieszkańcy dużych miast i osoby młode oraz osoby z wyższym wykształceniem. Niektóre z tych stereotypów są jednak powszechne i silne. W polskim społeczeństwie istnieją ugruntowane przekonania o innych prawach kobiet w związku z piciem: "kobieta, która pije - to już dno", "co z niej za matka". Dlatego też bardzo narażone na doznawanie przemocy są kobiety nadużywające alkoholu lub od niego uzależnione. Jeśli kobieta pije, wiele osób z jej otoczenia uważa, że partner/mąż/brat/rodzice są w pełni usprawiedliwieni, jeśli ją szarpią, biją, wyzywają, poniżają. Często picie kobiet zaczyna się jako próba radzenia sobie ze stresem wywołanym nadużywaniem przez męża/partnera alkoholu i stosowaniem przez niego przemocy. Jak zaobserwowano, kobiety łatwiej i szybciej uzależniają się od alkoholu. Stąd kobieta pijąca może znaleźć się w potrójnie trudnej sytuacji: kłopoty z agresywnym mężem/partnerem, własne picie i szczególnie silnie wiktymizujące negatywne oceny otoczenia związane z nadużywaniem przez nią alkoholu. To, że kobieta pije, nie usprawiedliwia przemocy wobec niej. Ma prawo do równego traktowania. Są nieprzemocowe sposoby wpływu na to, aby zmieniła swoją sytuację w związku z piciem.

Autor: Jacek Dul

Kategoria: Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie

Opublikowano: 14 grudzień 2015

Lee Bowker na podstawie badań 1000 Amerykanek (1983), które systematycznie były bite przez partnera, wyodrębnił siedem podstawowych strategii radzenia sobie z przemocą.

ROZMOWA ZE SPRAWCĄ

Bite tobiety próbują rozmawiać ze sprawcą na temat stosowania przemocy. Poprzez opowiadanie im o swoim cierpieniu i krzywdzie chcą wzbudzić w partnerze poczucie winy, które będzie powstrzymywało go od dalszego bicia. Efekty tej strategii mogą być różne: partner może zadeklarować poprawę, jeśli to kobieta się zmieni (będzie spełniać jego oczekiwania i będzie posłuszna). Inny scenariusz wydarzeń zakłada, że rozmowy takie mogą prowadzić do narastania uczucia złości, która może torować drogę zachowaniom agresywnym.

UZYSKIWANIE OD SPRAWCY OBIETNIC POPRAWY I ZAPRZESTANIA BICIA

Kobiety odwołują się do miłości, zasad moralnych, tego, co powiedzą sąsiedzi, dobra dzieci tak, aby wymusić na sprawcy zaprzestanie stosowania przemocy.

STRASZENIE

Osoby doznające przemocy często straszą oprawcę powiadomieniem policji, zakładu pracy, złożeniem sprawy do prokuratury, opuszczeniem domu, rozwodem. Jednak w znaczącej liczbie przypadków kobiety rzadko spełniają swoje groźby. W związku z tym sprawca może czuć się bezkarnie, mając świadomość, że i tak nie dosięgnie go kara.

UKRYWANIE SIĘ PRZED SPRAWCĄ

Kobiety starają się unikać kontaktu ze sprawcą i w związku z tym uciekają z domu, chowają się w innym pomieszczeniu, zamykają w łazience. Część kobiet przyznała, że ta metoda tworzyła kolejne okazje do aktów przemocy. Wyciąganie ofiary z miejsca jej schronienia daje sprawcy poczucie siły i kontroli nad nią.

OBRONA PASYWNA

Często ofiara broni się przed przemocą fizyczną, osłaniając swoje ciało dłońmi, stopami, ramionami, różnymi przedmiotami użytku domowego. Jak pokazały badania, strategia ta często nasilała stosowanie przemocy przez sprawcę.

Kiedy kobiety rozpoznają sygnały zapowiadające atak agresji ze strony partnera, starają się mu schodzić z drogi. Wówczas mogą opuszczać dom tuż przed powrotem męża lub odmawiają dyskusji z partnerem, nie reagują na zaczepki. Próbują powstrzymywać się od pewnych zachowań, aby unikać sytuacji przemocy.

UNIKANIE

Kiedy kobiety rozpoznają sygnały zapowiadające atak agresji ze strony partnera, starają się mu schodzić z drogi. Wówczas mogą opuszczać dom tuż przed powrotem męża lub odmawiają dyskusji z partnerem, nie reagują na zaczepki. Próbują powstrzymywać się od pewnych zachowań, aby unikać sytuacji przemocy.

WALKA OBRONNA

Ta strategia polega na oddawaniu razów, drapaniu partnera, kopaniu, gryzieniu lub odpychaniu. Czasem kobiety rzucają przedmiotami, policzkują partnera lub uderzają go tym, co mają pod ręką. Z badań wynika, że agresywne ataki żony powstrzymywały sprawcę tylko wtedy, kiedy nabierał przekonania o dużej desperacji partnerki i zdecydowaniu na wszystko. Jednak w większości przypadków walka obronna jest strategią sprzyjającą narastaniu agresji.
Sharon Herzberger (2001) w odniesieniu do badań Bowker identyfikuje następujące działania jako skuteczne, tj. takie, które doprowadziły do przerwania przemocy:

• konsekwentne stawianie warunków (bez przemocy wobec sprawcy) i proceduralno-prawne egzekwowanie ich,
• rozmowy z przyjaciółmi,
• kontakt z grupą dla kobiet,
• ujawnienie informacji o doznawanej przemocy przyjaciołom lub krewnym,
• poszukiwanie pomocy ze strony służb społecznych.

Jak więc widać, to, co może zadziałać na osobę stosującą przemoc, to: nieformalne sankcje społeczne i formalne sankcje prawne.
Jako najmniej skuteczne identyfikuje:

• nierobienie NIC,
• skłanianie męża do obietnicy zaprzestania przemocy.

REASUMUJĄC:
W ZATRZYMANIU I WYJŚCIU Z SYTUACJI PRZEMOCY DOMOWEJ POMAGA:

• Powiedzenie innym o doznawanej przemocy - przełamanie tabu milczenia i sekretu. Przemoc w rodzinie nie musi rozgrywać się w czterech ścianach domu!
• Zwrócenie się o pomoc do sąsiadów, przyjaciół, rodziny.
• Skorzystanie z pomocy powołanych do tego instytucji (ośrodki pomocy społecznej, stowarzyszenia zajmujące się pomocą osobom w trudnej sytuacji życiowej, punkty informacyjno-konsultacyjne, specjalistyczne ośrodki wsparcia dla osób doznających przemocy w rodzinie, policja, prokuratura).
• Skorzystanie z poradni, rozmowa ze specjalistą zajmującym się sprawami przemocy (psycholog, terapeuta, prawnik, pracownik socjalny itp.).
• Pójście na spotkanie grupy wsparcia.
• Wezwanie policji, upomnienie się o uruchomienie procedury "Niebieskie Karty" (to obowiązek policji oraz innych służb!!!).
• Podjęcie kroków prawnych i wykorzystanie możliwości prawnych w celu ochrony siebie i dzieci przed przemocą (alimenty, założenie sprawy karnej, separacja, rozwód). Pomoc z zewnątrz daje dużą szansę wyjścia z pułapki przemocy!