OŚRODKI POMOCY SPOŁECZNEJ (OPS)

Podstawa prawna: Ustawa o pomocy społecznej z 12 marca 2004r.

• Art. 2.1 Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa mającą na celu umożliwić osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.
• Art. 3.1 Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka.
• Art. 3.2 Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie sytuacjom, o których mowa w Art. 2 ust. 1, przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem.
• Art. 4. Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są obowiązane do współdziałania i rozwiązywania ich trudnej sytuacji życiowej.
• Art. 7. Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności z powodu:
  • ...7) przemocy w rodzinie,
  • ...13) alkoholizmu i narkomanii,
  • 14) zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej.
• Art. 36. Świadczeniami z pomocy społecznej są:
  1. świadczenia pieniężne (...)
  2. świadczenia niepieniężne: (...)
     • g) poradnictwo specjalistyczne,
     • h) interwencja kryzysowa,
     • i) schronienie (...).

Ośrodki pomocy społecznej znajdują się na terenie każdej gminy. Mają za zadanie wspierać ludzi, którzy z różnych przyczyn znaleźli się w trudnej sytuacji życiowej i pomagać w przezwyciężaniu tych trudności. Odgrywają ważną rolę w systemie przeciwdziałania przemocy w rodzinie.

W sytuacji przemocy w rodzinie pracownicy pomocy społecznej mogą być pomocni poprzez:

Wszczęcie procedury "Niebieskie Karty"
Każdy przedstawiciel jednostki pomocy społecznej, dowiedziawszy się o występowaniu przemocy w rodzinie, powinien wszcząć procedurę poprzez wypełnienie formularza "Niebieska Karta – A". Najczęściej "Niebieska Karta" jest wypełniana przez właściwego pracownika socjalnego opiekującego się rejonem, w którym zamieszkuje rodzina.

Interweniowanie w środowisku w celu sprawdzenia sytuacji
W przypadku otrzymania informacji o podejrzeniu występowania przemocy w rodzinie, krzywdzeniu (w tym zaniedbaniu) dzieci, pracownicy socjalni mają obowiązek i prawo sprawdzić sytuację bezpośrednio w miejscu zamieszkania konkretnej rodziny.

Odebranie dziecka z rodziny, gdy w związku z przemocą jego zdrowie lub życie jest zagrożone
Jeśli pracownik socjalny podczas wykonywania zadań służbowych spotka się z sytuacją bezpośredniego zagrożenia zdrowia lub życia dziecka w związku z przemocą w rodzinie (a zatem jest to sytuacja niecierpiąca zwłoki), w porozumieniu z funkcjonariuszem policji oraz przedstawicielem ochrony zdrowia może podjąć decyzję, by zadbać o bezpieczeństwo dziecka poprzez zabranie go z rodziny. W trosce o dobro dziecka powinno się wówczas umieścić je w innej najbliższej niezamieszkującej wspólnie osoby. Jeśli nie jest to możliwe – w rodzinie zastępczej lub całodobowej placówce opiekuńczo – wychowawczej.

O podjętych działaniach na rzecz dziecka informuje się niezwłocznie sąd rodzinny, który w ciągu 24 godzin podejmuje decyzję o dalszych jego losach. Pracownik socjalny w trakcie prowadzonych czynności zostawia rodzicom/opiekunom pisemne pouczenie o przysługującym im prawie do zaskarżenia decyzji o zabraniu dziecka.

Celem tego działania jest niezwłoczne zapewnienie dziecku bezpieczeństwa, "tu i teraz". Natomiast szersze rozeznanie sytuacji i podjęcie długofalowej decyzji o miejscach pobytu dziecka spoczywa na sądzie.